Χρήστος Δ. Λαμπράκης 1934-2009

«ΤΑ ΝΕΑ» και ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη ανακοινώνουν με άφατη θλίψη τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη. Ηταν ο τελευταίος παραδοσιακός εκδότης, συνεχιστής της πρωτοποριακής δημιουργίας του πατέρα του Δημήτρη Λαμπράκη στον χώρο της αντικειμενικής, τίμιας εκδοτικής δημιουργίας που άρχισε το 1922 και συνεχίζεται αδιάλειπτα ως τις ημέρες μας, πάντοτε υπηρετώντας τη δημοκρατία, την αλήθεια και την πρόοδο. Αφησε την τελευταία του πνοή χθες το πρωί, στο Ωνάσειο, όπου νοσηλευόταν. Σεμνός, λιτός στους τρόπους και στην εμφάνιση, εκλεκτικός στους συνεργάτες και φίλους του, ο Χρήστος Λαμπράκης έγραψε ιστορία όχι μόνο στον χώρο της ενημέρωσης και της δημοσιογραφίας αλλά και σε κάθε τομέα της εθνικής ζωής μας. Σε όλη του τη ζωή διέθεσε κάθε μόριο της δημιουργικότητας και της επιρροής του για την υποστήριξη της ελευθερίας και των αρχών της δημοκρατίας. Το κενό που αφήνει θα το αισθανθούν ο Τύπος αλλά και ο καλλιτεχνικός κόσμος, η πολιτική αλλά και ο χώρος της Εκπαίδευσης, της Αρχιτεκτονικής, της Οικονομίας. Θα το αισθανθεί ο κοινός πολίτης. Γιατί γι’ αυτόν τον κοινό έλληνα πολίτη πάσχιζε μια ολόκληρη ζωή ο Χρήστος Λαμπράκης. Για να τον βοηθήσει να ενημερωθεί και να αναπτυχθεί πνευματικά, πολιτικά, δημοκρατικά. «ΤΑ ΝΕΑ» δεν έχουν να προσθέσουν σήμερα τίποτε άλλο. Κλίνουν το γόνυ και υπόσχονται να κρατήσουν πάντοτε ψηλά, πρωτοποριακά το ήθος, την ποιότητα και το κύρος που τους έδωσε ο Χρήστος Λαμπράκης.

Η νέα γενιά υπήρξε πάντα προτεραιότητα για τον Χρήστο Λαμπράκη

Το όνομά του σφράγισε μιαν εποχή

Πολλοί πρέπει να πεθάνουν για να γίνουν μύθος. Ο Χρήστος Λαμπράκης έγινε μύθος προτού καν κλείσει τα 50 χρόνια του. Ηταν ο άνθρωπος που δημιούργησε, ανέπτυξε, διαμόρφωσε και καθοδήγησε προγράμματα, σχέδια, ιδέες, αλλά και πρόσωπα από όλο σχεδόν το φάσμα της πνευματικής, της οικονομικής και της πολιτικής ζωής της κοινωνίας μας. Οπως είπε κάποτε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, η ιστορία της ζωής του Χρήστου Λαμπράκη είναι συνυφασμένη με την ιστορία της Ελλάδας όσο κανενός άλλου Ελληνα. Στον εκδοτικό τομέα, ο οποίος ήταν ο θεμέλιος λίθος αυτού που από τη δεκαετία του ‘50 έγινε γνωστό ως Συγκρότημα, διόγκωσε την παρουσία του με νέα έντυπα και καθιέρωσε το κύρος της ναυαρχίδας της επιχείρησης, του «Βήματος», ως πνευματικού οδηγού και μαχητή της κεντροαριστερής δημοκρατικής παράταξης της χώρας. Ηταν ο Χρήστος Λαμπράκης που στιγμάτισε πρώτος την «εκτροπή» προς την Αποστασία και δεν δίστασε να κατεβεί ο ίδιος στο πεζοδρόμιο και να τοιχοκολλά αφίσες εναντίον της Μοναρχίας στο δημοψήφισμα για τον Κωνσταντίνο. Η οργή των καθωσπρεπικών ομολόγων του επειδή δεν υπηρετούσε, όπως εκείνοι, το Κατεστημένο δεν τον εμπόδισε να προσφέρει, μετά την κατάρρευση της χούντας, τεχνική και οικονομική βοήθεια ακόμη και σε πολιτικούς και οικονομικούς ανταγωνιστές του. Στις σελίδες των είκοσι και πλέον εντύπων του είχαν τη δυνατότητα να πρωτοεμφανιστούν, να προβληθούν και να καθιερωθούν δεκάδες επιστήμονες, πολιτικοί, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, οικονομολόγοι, ακόμη και αθλητές. Στις ίδιες αυτές σελίδες, πολλές από τις οποίες ο ίδιος διαμόρφωνε είτε επέβλεπε, αποκαλύφθηκαν και επικρίθηκαν κρατικές ατασθαλίες, σκάνδαλα, απάτες σε βάρος του Δημοσίου, και με την ίδια αντικειμενικότητα στιγματίστηκαν οι αυτουργοί τους. Τρεις πρωθυπουργοί και δεκάδες υπουργοί τα τελευταία πενήντα χρόνια πρωτοεμφανίστηκαν στον δημόσιο βίο στις εφημερίδες και στα περιοδικά που βρίσκονταν υπό τη διεύθυνση είτε την άμεση εποπτεία του Χρήστου Λαμπράκη.

• 24 Φεβρουαρίου 1934

Ο Χρήστος Λαμπράκης γεννήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1934. Είκοσι χρόνια αργότερα, έχοντας τελειώσει γυμνάσιο και έναν κύκλο σπουδών στην Αγγλία και αφού υπηρέτησε στο Ναυτικό, «προσλαμβάνεται» (από τον πατέρα του) δόκιμος συντάκτης στο «Βήμα». Χρόνια αργότερα, αγαπούσε να διηγείται ότι οι συνάδελφοί του _ ιστορικά πλέον πρόσωπα της δημοσιογραφίας _ τον κοίταζαν μάλλον με οίκτο. Ο πατέρας του τούς είχε προειδοποιήσει να μην τον βλέπουν σαν γιο του ιδιοκτήτη-διευθυντή της εφημερίδας αλλά μόνο σαν «έναν ακόμη νεαρό, πολλά υποσχόμενον». Ενας χώρος στο «Βήμα» τού ήταν σχετικά προσιτός _ εκείνος της μουσικής. Αλλά και σ’ αυτόν μπορούσε να γράψει κάτι μόνο όταν έλειπαν οι μόνιμοι μουσικοκριτικοί της εφημερίδας, η Σοφία Σπανούδη και ο Ιωάννης Ψαρούδας. Δέκα χρόνια αργότερα, η Μοίρα τού έδωσε τη δυνατότητα να γράφει ακόμη και το κύριο άρθρο της εφημερίδας. Στις 12 Αυγούστου 1957, πέθανε ο πατέρας του Δημήτρης Λαμπράκης και όλος ο εκδοτικός οργανισμός πέρασε στα χέρια του. Κάποιοι φοβήθηκαν ότι ήταν βαρύ το φορτίο που ανελάμβανε _ ήταν και καταχρεωμένο. Στα τρία όμως χρόνια της θητείας του στην εφημερίδα, η τρομακτική ευκολία με την οποία προσλάμβανε παραστάσεις και ιδέες και ο συνθετικός τρόπος σκέψης του, που είχε διαμορφωθεί με συχνά ταξίδια σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, είχαν δημιουργήσει έναν άνθρωπο ικανό όχι απλώς να διαχειριστεί αλλά _ κυρίως _ να αναπτύσσει, να δημιουργεί και να προωθεί. Τον Χρήστο Λαμπράκη.

Το διαπίστωσαν πολύ γρήγορα κυβερνητικά και άλλα πρόσωπα, το αισθάνθηκαν όσοι, Ελληνες και ξένοι, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, θέλησαν να τον δουν είτε έκριναν ότι έπρεπε να τον συναντήσουν. Το εκτίμησαν περισσότερο από όλους οι εκατοντάδες στην αρχή και χρόνια αργότερα δυόμισι περίπου χιλιάδες άνθρωποι που εργάζονται στα δημιουργήματά του. Δεν υπήρξε περίπτωση που να έχει έκτακτη ανάγκη κάποιος δημοσιογράφος είτε τεχνικός, υπάλληλος κλπ. του οργανισμού την οποία δεν έσπευδε να καλύψει ο Χρήστος Λαμπράκης. Οταν κάποιος φίλος του απόρησε που, στη δεκαετία του ‘80, έστειλε έναν δημοσιογράφο στο Λονδίνο για ειδική θεραπεία, ο Λαμπράκης τού εξήγησε ότι οι δημοσιογράφοι «του» μπορεί να έχουν τους ίδιους γιατρούς που έχει και ο ίδιος. Ιδιοκτήτης τριών ημερησίων εφημερίδων και μιας εικοσάδας περιοδικών, διευθυντής ένα διάστημα στα «ΝΕΑ», ο Χρήστος Λαμπράκης δεν έπαυσε να είναι _ και να αισθάνεται _ δημοσιογράφος. Στη μεγάλη απεργία του Τύπου το 1975, ερωτήθηκε από τον τότε πρόεδρο της Ενώσεως Συντακτών Γιώργο Αναστασόπουλο αν «Το Βήμα» θα απεργήσει. Η απάντησή του έγινε έκτοτε σημείο αναφοράς του σωματείου: «Είμαστε δημοσιογράφοι, άρα είμαστε με το σωματείο μας». Και, φυσικά, απήργησε και εκείνος με τους συντάκτες των εφημερίδων του. Το 1970 αναλαμβάνει πρόεδρος του ΔΣ του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη, του ΔΟΛ, που τότε δημιουργήθηκε για να περικλείσει όλες τις εκδοτικές και ενημερωτικές δραστηριότητές του. Ο ΔΟΛ ήταν και παραμένει η μεγαλύτερη ελληνική επιχείρηση στον χώρο της ενημέρωσης, ο οποίος, με πρωτοβουλία πάλι του Λαμπράκη, προωθήθηκε στην τηλεόραση και στη δη μιουργία πύλης στο Διαδίκτυο, της in.gr, η οποία δεν άργησε να γίνει η μεγαλύτερη στην Ελλάδα στον κλάδο της ηλεκτρονικής ενημέρωσης. Δεν ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδης ο Χρήστος Λαμπράκης στην εισβολή της ηλεκτρονικής τεχνολογίας στον χώρο του Τύπου, μολονότι αναγνώριζε _ και διαφήμιζε _ την αξία του. Εβλεπε, και μάλιστα πολύ ενωρίτερα από πολλούς άλλους, ότι η έντυπη ενημέρωση υποχωρούσε με γοργούς ρυθμούς. Ηταν ακριβώς αυτό το στοιχείο που τον έσπρωξε να συνεργαστεί με ελληνικά τηλεοπτικά δίκτυα, όπου ακόμη και η απλή παρουσία του ανύψωσε το κύρος τους και το αίσθημα ευθύνης των αρμοδίων.

• Το Ίδρυμα

Η οικονομική ισχύς του ΔΟΛ και η δυναμική ανάπτυξή του σε συνδυασμό με το προσωπικό κύρος του Χρήστου Λαμπράκη και με τη θετική επιρροή που ασκούσαν ο ίδιος και τα έντυπά του στην οικονομία της Ελλάδας, όπως και στην πολιτική, ανοίγουν και τις πύλες της κυρίας αγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών, όπου, τον Οκτώβριο του 1998, εισάγονται οι μετοχές του Οργανισμού, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο προς το Χρηματιστήριο _ πρώτος ο ΔΟΛ _ και σε άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις.

Εχουν προηγηθεί όμως χρονικά δύο σημαντικές, διεθνούς απήχησης πρωτοβουλίες-επιτεύγματα του Χρήστου Λαμπράκη. Το 1991, ύστερα από πολύχρονη μελέτη και προσπάθειες, δημιουργεί το Ιδρυμα Μελετών Λαμπράκη με στόχο τη «διαμόρφωση ενός ανανεωτικού πυρήνα μελετών και σχεδιασμού ανάπτυξης σε τομείς υψηλής προτεραιότητας για την Ελλάδα», όπως σημειώνει η ιδρυτική πράξη _ την οποία συνέταξε ο ίδιος. Δεκάδες οι προτάσεις στο Ιδρυμα μεγάλου κύρους διεθνών οργανισμών για συνεργασία και πολύ περισσότερα τα ευχαριστήρια και τα θετικά σχόλια προς τον δημιουργό του. Ισως την πιο θερμή αξιολόγηση του έργου του Ιδρύματος την έκανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας. Συναντήθηκαν στις αρχές του 2008 και το πρώτο που ερώτησε τον Λαμπράκη ο Πρόεδρος ήταν πώς πηγαίνει το Ιδρυμα, δίνοντάς του συγχαρητήρια για «ένα έργο το οποίο πραγματικά έχει μεγάλη ανάγκη ο τόπος».

• Το Μέγαρο

Με διαφορά λίγων μηνών, το 1991, ο Λαμπράκης εγκαινίασε και το όνειρο της ζωής του: το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Κάποιοι έχουν πει ότι είναι αυτό το έργο με το οποίο θα ήθελε ο ίδιος να ταυτιστεί η μνήμη του. Καρπός μιας προσπάθειας που άρχισε τη δεκαετία του ‘60, απασχολούσε τη σκέψη του και τη δημιουργικότητά του από πολύ νωρίτερα. Γιατί ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν λάτρης της μουσικής. Και κάτι παραπάνω: γνώστης και υπηρέτης της. Μαθητής στο γυμνάσιο, έγραφε και μελετούσε σπίτι συντροφιά με ένα φορητό ραδιόφωνο, προκαλώντας επιπλήξεις από τον πατέρα του. Με νοσταλγικό ύφος θυμόταν χρόνια αργότερα ότι ακριβώς από αυτό το μικρό ραδιοφωνάκι _ από τα πρώτα που είχαν φθάσει στην Αθήνα _ άκουσε, μελετώντας ένα βράδυ, μια θεσπέσια γυναικεία φωνή που τον σαγήνευσε και τον ενθουσίασε σε τέτοιο βαθμό ώστε να ξεφωνήσει «να, αυτή είναι πραγματική!». Είχε μαντέψει σωστά. Η φωνή ήταν της Μαρίας Κάλλας. Και ήταν πραγματικά υπερήφανος όταν, στην πρώτη παρουσία της μεγάλης ντίβας στην Ελλάδα, ήταν εκείνος που τη συνόδευσε ως τη θέση της. Η φωτογραφία των δύο βρισκόταν πάντοτε στο συρτάρι του γραφείου του, στο διαμέρισμά του στο Κολωνάκι… Οι γνώσεις του για πρόσωπα και πράγματα γύρω από τη Μουσική _ όπως και γενικότερα γύρω από τις Τέχνες και την Αρχιτεκτονική _ ήταν εντυπωσιακές, επίσης και ο κύκλος των γνωριμιών του με ανθρώπους που είχαν τα ίδια ενδιαφέροντα. Οταν στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 η Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης αναζητούσε γενικό διευθυντή, στον πίνακα των πιθανών υποψηφίων που θα μπορούσαν να αναλάβουν αυτό το βαρύ έργο περιλαμβανόταν και το όνομα του Χρήστου Λαμπράκη.

Δείχνει στον Ανδρέα Παπανδρέου τη μακέτα του Μεγάρου Μουσικής. Αριστερά η Μελίνα Μερκούρη

Παρουσιάζει τις εργασίες ανέγερσης του Μεγάρου Μουσικής στον Κωνσταντίνο Καραμανλή

Με τον Κώστα Σημίτη

Με τη Μελίνα Μερκούρη, ως υπουργό Πολιτισμού

Χαρακτήρας σκληραγωγημένος και απλός

Ο Χρ. Λαμπράκης (με μαύρα γυαλιά στο κέντρο) στο Ηρώδειο, το 1978, σε διεθνές δημοσιογραφικό συνέδριο, περιστοιχισμένος από στενούς συνεργάτες και αγαπητούς φίλους. Στην επάνω σειρά, πίσω του ο εφοπλιστής Ανδρέας Ποταμιάνος, η δημοσιογράφος Χαρά Κιοσσέ και ο (εκλιπών) δημοσιογράφος Ανδρέας Δεληγιάννης. Δίπλα του, αριστερά ο κοσμηματοπώλης Ηλίας Λαλαούνης και δεξιά ο Γιώργος Αϊδίνης, νομικός σύμβουλος της Ενωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών. Κάτω, από αριστερά, η προσωπική γραμματεύς του στο Μέγαρο Ζωή Σπυρομίλιου, ο αείμνηστος Λέων Καραπαναγιώτης, διευθυντής των «ΝΕΩΝ», και ο Σταύρος Ψυχάρης, εκδότης-διευθυντής του «Βήματος»

Hταν δύσκολη για την Ελλάδα και ακόμη πιο δύσκολη για την οικογένεια του Δημήτρη και της Ελζας Λαμπράκη η χρονιά, το 1934, που γεννήθηκε ο Χρήστος Λαμπράκης. Τη χώρα αυτή κυβερνούσε το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη, στα παρασκήνια ετοιμάζονταν κινήματα αξιωματικών και πραξικοπήματα υπέρ της Μοναρχίας, αλλά και για τη βίαιη ανατροπή της κυβέρνησης, το Κόμμα των Φιλελευθέρων περνούσε κρίση καθώς ήταν αυτό που υπέθαλψε ένα αποτυχημένο κίνημα το 1933 και ο αρχηγός του, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, είχε εγκαταλείψει την Ελλάδα, όπου επεχείρησαν να τον δολοφονήσουν και όπου οι ιδέες του περί δημοκρατίας δεν έβρισκαν τη δέουσα απήχηση στο κόμμα του. Το «Ελεύθερον Βήμα», ο γεννήτωρ του σημερινού «Βήματος», εκφραστής των προοδευτικών ιδεών της ανερχόμενης αστικής τάξης και ημιεπίσημο όργανο των Φιλελευθέρων, ήταν στόχος διωγμών που δεν περιορίζονταν μόνο στον λιθοβολισμό των γραφείων του, στις απειλητικές επιστολές προς τον ιδρυτή του Δημήτρη Λαμπράκη, αλλά επεκτείνονταν και σε αυθαίρετες κατασχέσεις φύλλων, σε απαγορεύσεις της κυκλοφορίας του στα Σώματα Ασφαλείας, στον Στρατό, ακόμη και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με την περιβόητη εγκύκλιο του πρύτανη, καθηγητή της Παιδαγωγικής Νικολάου Εξαρχόπουλου.
Από εκείνα που θυμόταν από την προσχολική του ηλικία ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν οι άγριες διαδηλώσεις των βασιλοφρόνων στην οδό Σταδίου και στο Σύνταγμα, κοντά στην κατοικία της οικογενείας, στην οδό Βουλής. Ισως οι αντιδράσεις του εκείνων των ημερών να ατσάλωσαν τον χαρακτήρα του και έτσι πέρασε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα γεγονότα και δύσκολες καταστάσεις _ δύσκολες για τον ίδιο, για την οικογένειά του και για τις εφημερίδες του. Ηταν μόλις εννέα ετών όταν, μέσα στην Κατοχή, η μητέρα του _ την οποία καταζητούσαν οι Γερμανοί _ τον πήρε και μαζί με την αδελφή του Λένα κατέφυγαν, με κίνδυνο της ζωής τους, στη Μέση Ανατολή, όπου ήδη είχε φυγαδευθεί ο πατέρας του. Ηταν 23 ετών, μόλις είχε ετοιμαστεί να σπουδάσει στην Αγγλία, όταν πέθανε ο πατέρας του, σε ηλικία 70 ετών. Ανέλαβε απροετοίμαστος ένα «συγκρότημα» σε μιαν εποχή που οι εφημερίδες του ήταν κόκκινο πανί στην Ελλάδα του τέλους του ενόπλου εμφυλίου πολέμου. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1967, είναι η χούντα των συνταγματαρχών που διώκει τον ίδιο, τις εφημερίδες του και τους συντάκτες τους. «Το Βήμα» και «ΤΑ ΝΕΑ» κυκλοφορούν μισοπαράνομα μόνο στην Αθήνα και σε δύο-τρεις μεγάλες πόλεις. Ο Λαμπράκης συλλαμβάνεται, φυλακίζεται, παραπέμπεται σε δίκη χωρίς να του απαγγελθεί κάποια κατηγορία, αλλά η χούντα υποχρεώνεται να τον αφήσει ελεύθερο μερικούς μήνες αργότερα, ύστερα από την έντονη κινητοποίηση και την κατακραυγή ευρωπαίων πολιτικών και αμερικανικών προσωπικοτήτων. Το όνομα Λαμπράκης ήταν από καιρό γνωστό έξω από την Ελλάδα και η δημοκρατική φωνή που ύψωναν καθημερινά οι εφημερίδες του «συγκροτήματος» στα χρόνια πριν από τη δικτατορία είχε λάβει όνομα στο εξωτερικό: Λαμπράκης.
OΚωνσταντίνος Τσάτσος είχε πει κάποτε ότι στον Χρήστο Λαμπράκη δεν μπορούμε να του δώσουμε έναν μόνο χαρακτηρισμό, δεν μπορούμε να τον κατατάξουμε σε κάποια συνομοταξία. Είναι πρωτίστως διανοούμενος, αλλά είναι και καλλιτέχνης, είναι δάσκαλος «στο Βασίλειο του Γουτεμβέργη», είναι καινοτόμος σε πλήθος τομείς της επιστήμης και της καθημερινής ζωής και πάνω απ’ όλα είναι «σωστός πατριώτης».

Το Μέγαρο Μουσικής δημιούργημά του και στοίχημα ζωής

Με την Ειρήνη Παπά στο Μέγαρο

ΑΚΟΥΡΑΣΤΟΣ δουλευτής, εργασιομανής στην κυριολεξία, αλλά και τελειομανής, ο Χρήστος Λαμπράκης δεν περιόρισε τη δραστηριότητά του στο εκδοτικό του «συγκρότημα», στον ΔΟΛ, όπως από καιρό είναι γνωστός ο εκδοτικο-δημοσιογραφικός κολοσσός. Δημιούργημά του το Μέγαρο Μουσικής, μοναδικό κέντρο μουσικής αλλά και ευρύτερα καλλιτεχνικής παρουσίας στην Ελλάδα, δημιούργημά του και «Οι Φίλοι της Μουσικής», που το συντηρούν, το εποπτεύουν και διευρύνουν παράλληλα την ανάπτυξη και τη δημιουργικότητα νέων καλλιτεχνών. Ο Λαμπράκης δεν ήταν ένας απλός δημιουργός, ένας ψυχρός καινοτόμος. Παρακολουθούσε στενά το δημιούργημά του στη λειτουργία του, το επέβλεπε, το βοηθούσε και δεν δίσταζε να κάνει προσωπικές θυσίες, ακόμη και οικονομικής φύσεως, για να εξασφαλίσει κάποιες υποτροφίες για άξιους νέους καλλιτέχνες, για κάποια έργα είτε και μόνο σχέδια για το περιβάλλον, για τη μετάκληση κάποιας μοναδικής αξίας έκθεσης από μεγάλα κέντρα του εξωτερικού.

Ο Ξενοφών Ζολώτας, στενός φίλος της οικογενείας, έλεγε ότι τον Λαμπράκη δεν τον χαρακτηρίζει μόνο η δημιουργικότητα, τον σφραγίζει η συνεχής προσωπική εποπτεία του στα δημιουργήματά του. Γι’ αυτό και έχουν συνέχεια τα έργα του. Το «πείραμα» με το Μegaron Ρlus, μία από τις ιδέες του Χρήστου Λαμπράκη που υλοποιήθηκε ύστερα από πολύχρονη μελέτη ανάλογων εκδηλώσεων σε προηγμένες χώρες της Ευρώπης, αναδείχθηκε κέντρο αλλά και αρένα παρουσίασης νέων και καθιερωμένων επιτευγμάτων της Επιστήμης, των Τεχνών, της Ζωής του Νεοέλληνα.

Δική του σκέψη και το «Βήμα των Ιδεών», το μηνιαίο συμπλήρωμα του καθημερινού «Βήματος». Εξι εκατοντάδες επιστήμονες και διανοητές, νέοι στην πλειονότητά τους, βρήκαν στις σελίδες του ένα βήμα για να εκφράσουν τις απόψεις τους πάνω σε κάποιο πρόβλημα συνδεδεμένο με την επικαιρότητα, να αντικρούσουν άλλες ιδέες, να στείλουν μήνυμα παρουσίας. Και βεβαίως δικό του Εργο το Ιδρυμα Λαμπράκη, το μοναδικό έργο του που δέχτηκε _ όχι πολύ εύκολα _ να φέρει το όνομά του και από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός ανανεωτικού πυρήνα μελετών και σχεδιασμού ανάπτυξης σε τομείς υψηλής προτεραιότητας για την Ελλάδα.

Με τον Σταύρο Ξαρχάκο και την Αγνή Μπάλτσα στο Μέγαρο

Πώς δημιούργησε το Ίδρυμα Λαμπράκη

Με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Σταύρο Ψυχάρη

Hταν το καλοκαίρι του 1975 όταν στον Πόρο, εντελώς τυχαία, συναντήθηκαν ο Χρήστος Λαμπράκης με τον τότε υπουργό Πολιτισμού και Επιστημών Κωνσταντίνο Τρυπάνη. Δεν ήταν γνωστοί και η συζήτησή τους κράτησε λίγα μόλις λεπτά. Μίλησαν, φυσικά, για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετώπιζε η κυβέρνηση Καραμανλή _ την οποία ο Λαμπράκης και όλο το «Συγκρότημα» υποστήριζαν _, μίλησαν για τις ποινές που επιβλήθηκαν στους πρωτεργάτες της χούντας, αλλά στον Λαμπράκη, όπως ο ίδιος έλεγε αργότερα, εντύπωση έκανε και συγκράτησε μια κουβέντα του Τρυπάνη. Εσείς που έχετε τόση επιρροή στον Τύπο, του είπε, γιατί δεν φροντίζετε να ανέβει το πολιτιστικό, το πνευματικό ενδιαφέρον του νεοέλληνα; Δεκαέξι χρόνια αργότερα, το 1991, εκείνη η πρόσκληση και πρόκληση του Τρυπάνη προς τον Χρήστο Λαμπράκη γέννησε το Ιδρυμα Λαμπράκη, έναν κοινωφελή, μη κερδοσκοπικό οργανισμό. Είχε κάνει και ενωρίτερα, χωρίς αποτέλεσμα, μια σχετική προσπάθεια ο Λαμπράκης, καθώς τα λόγια του Τρυπάνη τού είχαν δώσει ένα έντονο έναυσμα να κινηθεί σε σφαίρες υψηλότερες, πνευματικότερες από την πεζή ενημέρωση. Πρακτικά πιο ωφέλιμες από εθνικής πλευράς. Είχε από την πρώτη στιγμή απήχηση η πρωτοβουλία του. Επιστήμονες από όλους σχεδόν τους κλάδους, καλλιτέχνες, άνθρωποι των Γραμμάτων πρόθυμα υποστήριξαν μια προσπάθεια που στόχευε στη «διαμόρφωση του ανανεωτικού πυρήνα μελετών και σχεδιασμού ανάπτυξης σε τομείς υψηλής προτεραιότητας για την Ελλάδα», όπως τόνιζε η ιδρυτική πράξη του Ιδρύματος, την οποία συνέταξε ο ίδιος ο Χρήστος Λαμπράκης. Τα λόγια έγιναν σύντομα πράξη, όπως πάντοτε ήθελε ο Λαμπράκης.

• Προσωπικές παρεμβάσεις

Ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η εκπαίδευση, η περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, πάντοτε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι τομείς στους οποίους το Ιδρυμα Λαμπράκη χάραξε δρόμους και έδωσε δείγματα ανανεωτικής, προοδευτικής και σύγχρονης παρουσίας. Το ερευνητικό και αναπτυξιακό έργο του σε συνεργασία με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, με ερευνητικά και πνευματικά ιδρύματα και επιχειρήσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχουν ήδη τη διεθνή αναγνώριση. Με προσωπικές παρεμβάσεις του Χρήστου Λαμπράκη, ο οποίος επισκέφθηκε επανειλημμένα τις Βρυξέλλες και είχε συζητήσεις με στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλους κοινοτικούς παράγοντες, το Ιδρυμα θεμελίωσε και σταθεροποίησε δεσμούς συνεργασίας και ανταλλαγής πείρας με την ΕΕ. Ετσι, αξιοποιώντας χρηματοδοτήσεις ευρωπαϊκών προγραμμάτων αλλά και ιδίους πόρους, το Ιδρυμα πρωτοστατεί _ αθόρυβα, όπως ήταν ανέκαθεν το γνώρισμα των δραστηριοτήτων του ιδρυτή του _ στη διαμόρφωση της εικόνας της σύγχρονης Ελλάδας με πρωτοβουλίες και, κυρίως, με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας, όπως και με παρεμβάσεις για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας.

Σε συνεργασία με ομοειδείς ελληνικούς και διεθνείς αναπτυξιακούς οργανισμούς, το Ιδρυμα συμμετέχει σε ρηξικέλευθα προγράμματα πρακτικής αξίας και εφαρμόσιμα, με έρευνες, μελέτες και παραγωγές εκπαιδευτικού υλικού, με υποτροφίες και εκδόσεις εκπαιδευτικών βιβλίων, με συνέδρια στα οποία λαμβάνουν πάντοτε μέρος διεθνούς κύρους προσωπικότητες. «Η πείρα των ξένων είναι πολύτιμη, ιδιαίτερα στους χώρους της εκπαίδευσης και της περιφερειακής ανάπτυξης» τόνισε ο Χρήστος Λαμπράκης κατά την παρουσίαση του τελευταίου προγράμματος του Μegaron Ρlus. Αυτή την πολύτιμη πείρα του θέλησε να τη μοιραστεί και με άλλα σχετικά ελληνικά ιδρύματα ώστε να ενισχυθεί περισσότερο η προσπάθειά του για μια υψηλότερης και πληρέστερης κλάσης έρευνα, εκπαίδευση, ανάπτυξη στην Ελλάδα. Ετσι, στις αρχές του 2007 δημιουργήθηκε η Μορφωτική και Αναπτυξιακή Πρωτοβουλία, στην οποία εκτός από το Ιδρυμα Λαμπράκη μετέχουν τα ιδρύματα Νιάρχου, Ωνάση, Λεβέντη, Εθνικής Τράπεζας, Κωστόπουλου, Ευγενίδη και Μποδοσάκη.

• Παγκόσμιο κύρος

Σε μια συνάντησή του στην Αθήνα, το 2003, με τον τότε γερμανό πρόεδρο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Χερστ Κέλερ, ο Λαμπράκης τον άκουσε με προφανή έκπληξη να του δηλώνει ότι το Ιδρυμα είναι γνωστό όχι μόνο στη Γερμανία αλλά και στους κύκλους του ΔΝΤ. Στη Γερμανία, του είπε, το γνωρίζουν ως «πρωτοπόρο» στον τομέα της εκπαιδευτικής έρευνας για τις ανάγκες του 21ου αιώνα. Στην Αμερική, οι «άνθρωποι του Ταμείου» παρακολουθούν τον «προσωπικό ρόλο που παίζετε στη χώρα σας για την ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας». Για την ιστορία, τα σχόλια του κ. Κέλερ, ο οποίος μετά το ΔΝΤ εξελέγη πρόεδρος της Δημοκρατίας της Γερμανίας, έγιναν γνωστά μόνο χάρη στον τότε πρεσβευτή της Γερμανίας στην Αθήνα δρα Αλμπερτ Σπίγκελ. Ο ίδιος ο Χρήστος Λαμπράκης, ο οποίος ουδέποτε έλεγε κάτι εγκωμιαστικό για τον εαυτό του ή για τα έργα του, δεν αποκάλυψε ποτέ τα σχόλια του γερμανού προέδρου. Δεν έκρυψε όμως ποτέ την ικανοποίησή του όταν το Ιδρυμα έγινε μέλος του διεθνούς κύρους Ευρωπαϊκού Δικτύου Εμπειρογνωμόνων Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας (ΕΕΝet), όπως και του Ευρωπαϊκού Δικτύου εξ αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΕDΕΝ).

Οι διώξεις από τη χούντα και η Χρυσή Πένα

Με τον σοσιαλδημοκράτη Καγκελάριο της Γερμανίας Βίλι Μπραντ

H στρατιωτική δικτατορία δεν ήταν δυνατόν να αφήσει ελεύθερο τον Χρήστο Λαμπράκη. Συνελήφθη τον Μάιο του 1967 και παραπέμφθηκε σε δίκη χωρίς να του απαγγελθεί συγκεκριμένη κατηγορία, αλλά τον Δεκέμβριο θα αφεθεί ελεύθερος. Από τις φυλακές έστειλε μια επιστολή στη γαλλική εφημερίδα «Le Μonde» διεκτραγωδώντας τις αθλιότητες της χούντας, επισημαίνοντας ιδιαίτερα τις πιέσεις τις οποίες δέχθηκε ο Τύπος. Εγραφε: «… Είναι, πιστεύω, απολύτως σαφές σήμερα ότι δεν υπάρχει στην Ελλάδα Τύπος άξιος του ονόματός του. Σας ανέφερα ήδη τις συνθήκες υπό τις οποίες εκδίδονται οι εφημερίδες τις οποίες διηύθυνα. Αυτή καθ’ εαυτήν η ύπαρξη λογοκρισίας έχει ως συνέπεια να υπάρχει μία μόνο έκφραση άποψης, μία μόνο δυνατότητα μετάδοσης ειδήσεων. Είναι όμως προφανές ότι η παρούσα δικτατορία προχώρησε ακόμη περισσότερο. Αυτό που σήμερα εμφανίζεται στην Ελλάδα δεν είναι απλώς ένας λογοκριμένος Τύπος, είναι μάλλον ένας Τύπος καθ’ υπαγόρευσιν. Διότι η κυβέρνηση όχι μόνο ξεψαχνίζει όλα τα κείμενα όσο τής είναι δυνατόν και τα εξετάζει κατά τρόπο ανόητο, προσπαθώντας να εξακριβώσει μήπως είναι “υπονομευτικά” _ ακόμη και τα ιστορικά μυθιστορήματα _ αλλά επιβάλλει στον Τύπο και τη δημοσίευση δικών της κειμένων και γελοίων σχολίων, υπαγορεύοντας ακόμη και ιστορικές νουβέλες, φθάνοντας στο σημείο να αξιώνει τη δημοσίευση ως και κυρίων άρθρων και σχολίων που γράφει η ίδια».

• Παγκόσμια υποστήριξη

Με τον σοσιαλιστή Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Φρανσουά Μιτεράν

εξακολουθεί να αρνείται να υποταχθεί. Είναι γεγονός ότι ο λαός κατελήφθη τελείως απαράσκευος την 21η Απριλίου και δεν είχε τα μέσα να αντιδράσει, αλλά είναι επίσης γεγονός ότι έκτοτε πέρασε στην κάθε μορφής αντίσταση στη στρατιωτική δικτατορία».
Στις 19 Ιανουαρίου 1968, η Ασφάλεια συλλαμβάνει εκ νέου τον Λαμπράκη χωρίς και πάλι να του απαγγείλει καμία κατηγορία, δημοσιεύεται όμως τη μεθεπομένη η επιστολή του στον «Μonde», γίνονται διαμαρτυρίες στο εξωτερικό από προσωπικότητες και διεθνείς οργανώσεις, η Διεθνής Ενωση Δημοσιογράφων εκδηλώνει τη συμπαράστασή της και του απονέμει τη Χρυσή Πένα, γεγονός το οποίο δημοσιεύεται σε όλον τον κόσμο. Αυτό αναγκάζει τη χούντα στις 24 Ιανουαρίου 1968 να τον απολύσει. Η δίκη του δεν έγινε ποτέ.

«Ευτύχησε να δει το έργο του ολοκληρωμένο»

• Του Μίκη Θεοδωράκη

Ίσως να φανεί υπερβολικό αλλά είμαι υποχρεωμένος να πω αυτό που νιώθω αυτή τη στιγμή, ευθύς ως πληροφορήθηκα το τραγικό νέο: «Δεν μπορώ να φανταστώ την Ελλάδα χωρίς την παρουσία του Χρήστου Λαμπράκη». Ζω μαζί του, κοντά του, μακριά του, διαφωνώντας, συμφωνώντας, θυμωμένος, χαρούμενος, δυστυχισμένος, ευτυχισμένος, όμως πάντα μαζί. Από το 1960 ως σήμερα που τον χάσαμε για πάντα. Πέρα όμως από τις προσωπικές μας σχέσεις, το πιο σημαντικό ήταν ότι ο Χρήστος Λαμπράκης συνδέθηκε άρρηκτα με τη ζωή της Ελλάδας έχοντας τη δύναμη να επηρεάζει πολλές φορές καταλυτικά την κοινή γνώμη και μαζί της τις πολιτικές και τις πολιτιστικές εξελίξεις. Μπορεί κανείς να διαφωνούσε κατά καιρούς με τις επιλογές του αλλά στο βάθος δεν μπορούσε παρά να του αναγνωρίσει ότι τα κίνητρά του ήταν πάντοτε σοβαρά και υπεύθυνα, όπως δεν μπορούσε παρά να του αναγνωρίσει τον πλούτο και τη δύναμη της σκέψης του, που αντανακλούσε μια σπάνια πνευματική κατάρτιση που τον καθιστούσε πραγματική αυθεντία κυρίως σε ό,τι αφορούσε την πολιτική, μορφωτική και καλλιτεχνική πραγματικότητα τόσο στην Ελλάδα όσο και στον διεθνή χώρο. Και είχε το σπάνιο προσόν της σύνθεσης και ανάλυσης που τον βοηθούσε να είναι πάντα επίκαιρος. Και πολύ συχνά πρωτοπόρος, ειδικά σε ό,τι αφορά την τεχνολογική επανάσταση, που αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό της εποχής μας. Μπορεί να διέπρεψε στον κλάδο της δημοσιογραφίας, όπου η δύναμη της σκέψης και της θέλησής του τού χάρισε μια πρωτοφανή πρωτοπορία για μισό σχεδόν αιώνα και ουσιαστική κυριαρχία, η μεγάλη του αγάπη όμως υπήρξε η Τέχνη και ειδικά η Μουσική. Αγάπη που τη μετουσίωσε στο Μέγαρο Μουσικής, μοναδικό δημιούργημα για έναν μόνο άνθρωπο, σχεδόν απίστευτο αν σκεφθεί κανείς ότι τέτοια κολοσσιαία έργα σε άλλες χώρες είναι αποκλειστικά επιτεύγματα ολόκληρων κυβερνήσεων. Πιστεύω ότι υπήρξε πηγή μεγάλης χαράς και ικανοποίησης για τον Χρήστο Λαμπράκη το γεγονός ότι ευτύχησε να δει το έργο του ολοκληρωμένο. Ενα έργο- σύγχρονο πνευματικό κέντρο με διεθνή ακτινοβολίαπου τοποθέτησε την Ελλάδα στον χάρτη των πολιτισμένων χωρών. Και μόνο γι΄ αυτό η Μνήμη του θα παραμείνει άσβεστη για πάντα. Αθήνα, 21.12.2009

Ήταν πάνω από όλα δημοσιογράφος

• Του Λευτέρη Παπαδόπουλου

Μου φαίνεται απίστευτο ότι δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας ο Χρήστος Λαμπράκης. Το ίδιο απίστευτο φαίνεται και σε όλους τους συναδέλφους, που τον γνώρισαν από κοντά ή και δεν αντάλλαξαν μαζί του έστω και μια «καλημέρα». Για τους δεύτερους, ο Λαμπράκης ήταν ένα πρόσωπο που συγκέντρωνε πάνω του το όνομα, το όραμα, την παράδοση, τη δύναμη, την αποφασιστικότητα, την πνευματικότητα, τον αγώνα και την αγωνία για τη Δημοκρατία. Για τους πρώτους, τους φίλους και συνεργάτες, τον Ψυχάρη, τον Καψή, τον Νικολόπουλο, την Κιοσσέ, εμένα, ισχύουν όλα τα παραπάνω. Μα και πολλά άλλα. Ο Λαμπράκης σήμαινε σιγουριά, αυτοπεποίθηση, ειλικρίνεια, βαθιά προσωπική σχέση, έγνοια, συμπαράσταση. Ο Λαμπράκης δεν ήταν εργοδότης. Ήταν δημοσιογράφος. Με ιδέες, εκρηκτικό γράψιμο, κύρος. Και φίλος. Γεννήθηκε το 1934. Έναν χρόνο πριν από μένα. Δεν τον έβλεπα συχνά. Αλλά είχα μια συνεχή επικοινωνία μαζί του. Στην εφημερίδα, στο Μέγαρο, στον δρόμο. Ήταν ο μόνος που κυκλοφορούσε στην Αθήνα, πεζός, χωρίς σωματοφύλακες ή οδηγώντας ένα συνηθισμένο Φολξβάγκεν. Δεν φορούσε κοστούμι. Και δεν χρησιμοποιούσε ασανσέρ στη Χρήστου Λαδά. Τα σκαλιά ήταν πολλά ώς το τέταρτο πάτωμα όπου ήταν το γραφείο του. Ανέβαινε τα σκαλοπάτια τρία τρία, πετώντας, σαν εμποδιστής. Και όταν οι νεαροί συντάκτες του άνοιγαν δρόμο για να περάσει, εκείνος παραμέριζε, από ευγένεια. Ένιωσα πολλές φορές ότι ήταν θυμωμένος. Δεν τον άκουσα όμως ποτέ να υψώνει τον τόνο της φωνής του και, πολύ περισσότερο, να λέει «μια κουβέντα παραπάνω». Πρόσεχε τον συνομιλητή του όποιος και να ήταν αυτός. Αλλά και όρθωνε όποτε αυτό χρειαζόταν, ένα τείχος. Για να μην μπορεί κανείς να τον πλησιάσει, περισσότερο απ΄ όσο ο ίδιος έκρινε. Δεν κουβέντιαζε ποτέ για λεφτά. Αμφιβάλλω αν είχε στις τσέπες του ένα χαρτονόμισμα των 20 ευρώ. Ή μια πιστωτική κάρτα. Τον έβλεπες να κινείται μόνος μέσα στο πλήθος, σαν άνεμος. Εκεί που τον αντίκρυζες, εκεί τον έχανες. Χαιρετούσε βιαστικά, μ΄ ένα νεύμα. Αλλά όταν συναντούσε τη Μελίνα, την Ειρήνη Παπά, τη Νόνικα Γαληνέα, άνοιγε μια πλατιά αγκαλιά. Και είχε πάντα στα χείλη, έναν καλό, τρυφερό λόγο. Θέλω να μείνω λίγο στον δημοσιογράφο: ο Λαμπράκης μυριζόταν τα θέματα στον αέρα. Και είχε, βέβαια, και σημαντικές πηγές. Και ήταν γρήγορος στη σύλληψη. Γρήγορος και στην υλοποίηση. Δουλέψαμε μαζί πολλές φορές στο τυπογραφείο. Εμπιστευόταν τους παλιούς τυπογράφους. Και ας είχε, μερικές φορές, αντίθετη γνώμη απ΄ αυτούς. Σχεδίαζε στο χαρτί, σελίδες. Και βρισκόταν σε συνεχή επαφή με τους διευθυντές. Τον απασχολούσε πολύ ο πρωτοσέλιδος τίτλος. Και διάβαζε πάντοτε τα κείμενα που τον ενδιέφεραν. Και ερχόταν, κάθε μέρα, χρόνια και χρόνια, στην εφημερίδα. Αλλά και τίποτα να μην είχε κάνει στη δημοσιογραφική και εκδοτική ζωή του, το γεγονός ότι δημιούργησε το Μέγαρο Μουσικής, τον κατατάσσει ανάμεσα στους μεγάλους Έλληνες, που άφησαν κάτι το σημαντικό και αξεπέραστο στον τόπο.

«Αφήνει στην Ελλάδα μία ανεκτίμητη κληρονομιά»

Στην πολυσήμαντη προσφορά του Χρήστου Λαμπράκη στον χώρο του Τύπου αλλά και του πολιτισμού, τον οποίο με τόση συνέπεια υπηρέτησε επί σειράν ετών, αναφέρεται με συλλυπητήρια τηλεγραφήματα η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία του τόπου. Ο «πρωταγωνιστής», ο «οραματιστής», ο άνθρωπος που «αναζητούσε πάντα πρωτοποριακές ιδέες» και ο οποίος «αφήνει στην Ελλάδα μια ανεκτίμητη κληρονομιά» είναι μερικές μόνον από τις αναφορές που έκαναν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, οι αρχηγοί των κομμάτων, πολιτικοί, δήμαρχοι, νομάρχες, οργανώσεις και φορείς στα μηνύματά τους.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας σε συλλυπητήριο μήνυμά του αναφέρει: «Η πολυετής και δημιουργική δραστηριότητα του Χρήστου Λαμπράκη στον χώρο του Τύπου έδεσε τη ζωή του με την νεώτερη πολιτική ιστορία του τόπου. Το πάθος του για τον πολιτισμό αφήνει στην Ελλάδα μία ανεκτίμητη κληρονομιά, το Μέγαρο Μουσικής, το έργο ζωής του. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους δικούς του ανθρώπους».

«Σφράγισε τη δημοσιογραφία»

Στενοί συνεργάτες μια ζωή: ο Χρήστος Λαμπράκης με τον Λέοντα Καραπαναγιώτη το 1963

Φίλιππος Πετσάλνικος

ΣΕ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ του ο πρόεδρος της Βουλής Φίλιππος Πετσάλνικος σημειώνει: «Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε από τους πρωτεργάτες της εκδοτικής ενημέρωσης στην Ελλάδα. Μια προσωπικότητα που σφράγισε τον χώρο της δημοσιογραφίας και των ΜΜΕ. Εμπνευστής και δημιουργός σημαντικού έργου στον τομέα του πολιτισμού. Οι ιδέες του, που υποστήριζε με πάθος, η συμβολή του στην πνευματική πρόοδο της χώρας μας υπήρξαν σημείο αναφοράς στη δημόσια ζωή. Εκ μέρους της Βουλής των Ελλήνων εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια προς τους οικείους του».

• «Πρωτοποριακές ιδέες»

Δημήτρης Σιούφας

Σε ανάλογο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι δηλώσεις πρώην προέδρων της Βουλής. «Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε μια σημαντική προσωπικότητα της δημοσιογραφίας, του πολιτισμού, της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της χώρας μας. Κληρονόμος σπουδαίας οικογενειακής παράδοσης, προσέθεσε σημαντικό έργο στη διάρκεια της ζωής του. Ανέπτυξε μέσα από τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό, το Ίδρυμα Λαμπράκη και το Μέγαρο Μουσικής πολυσχιδή δραστηριότητα. Αναζητούσε πάντα πρωτοποριακές ιδέες και επένδυε σε αυτές. Υπηρετούσε τον πολιτισμό και ακολουθούσε τους δρόμους που ανοίγουν οι νέες τεχνολογίες. Ειλικρινή συλλυπητήρια στους οικείους του και τους συνεργάτες του», δήλωσε ο Δημήτρης Σιούφας.

• «Οδυνηρή απώλεια»

Άννα Μπενάκη – Ψαρούδα

Στο μήνυμά της η κ. Άννα Μπενάκη Ψαρούδα επισημαίνει: «Ο θάνατος του Χρήστου Λαμπράκη είναι μία οδυνηρή απώλεια για τον πολιτισμό της σύγχρονης Ελλάδας. Το εκδοτικό και δημοσιογραφικό στερέωμα της χώρας μας, που ο Χρήστος Λαμπράκης ελάμπρυνε με την ακατάβλητη παρουσία του, γίνεται φτωχότερο, ενώ η έκφραση του ελληνικού πολιτισμού χάνει έναν εμπνευσμένο υποστηρικτή της. Τα γράμματα και οι τέχνες και ιδίως η μουσική θα αισθανθούν ιδιαίτερα την έλλειψη του Χρήστου Λαμπράκη. Μόνη ελπίδα αλλά και χρέος μας είναι ο καθένας με τις δυνάμεις του να συμβάλουμε ώστε το Μέγαρο Μουσικής και όλες οι πολιτιστικές δημιουργίες του να συνεχίσουν τη φωτεινή παρουσία τους, τιμώντας τη μνήμη του δημιουργού τους».

• «Πρωτοπόρος»

Απόστολος Κακλαμάνης

Για σημαντική απώλεια έκανε λόγο και ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης. «Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές της δημόσιας ζωής του τόπου για περίπου μισόν αιώνα. Άνθρωπος λιτός και χαμηλών τόνων, αλλά υψηλών στόχων, εξέφραζε ένα πρότυπο δράσης που ξέφευγε από τη συμβατικότητα και αναζητούσε πάντοτε το αποτέλεσμα. Χαρακτηριστική υπήρξε η έγνοια του για την παιδεία και τον πολιτισμό. Στη δική του έμπνευση και επιμονή οφείλεται, μεταξύ άλλων, και το σπουδαίο πνευματικό και πολιτιστικό έργο, το Μέγαρο Μουσικής. Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε πρωτοπόρος και στην ανανέωση, τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό του παραδοσιακού Τύπου και το άνοιγμα της ενημέρωσης στις νέες μορφές επικοινωνίας. Η απώλειά του είναι σημαντική για την Ελλάδα, τη δημοσιογραφία και τον πολιτισμό. Απευθύνω στους οικείους και τους συνεργάτες του τα θερμά μου συλλυπητήρια».

«Το τέλος μιας εποχής»

Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ Γιώργος Παπανδρέου έκανε την ακόλουθη δήλωση για τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη: «Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε μία σπουδαία προσωπικότητα της δημόσιας ζωής του τόπου. Με την παρουσία του σφράγισε την πορεία της δημοσιογραφίας, των ΜΜΕ και του πολιτισμού. Η συμβολή του στα Γράμματα και τις Τέχνες ήταν μεγάλη. Η απώλειά του αφήνει ένα μεγάλο κενό και σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής. Στους οικείους του εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια».

«Υπηρέτησε τον πολιτισμό»

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς ανέφερε: «Ένας από τους κορυφαίους του ευρύτερου δημόσιου βίου, ο εκδότης Χρήστος Λαμπράκης, έφυγε σήμερα το πρωί. Πάλεψε σε δύσκολα χρόνια και πέτυχε πολλά. Αφήνει πλούσιο έργο και πολυσήμαντα δημιουργήματα, όπως ο ομώνυμος Δημοσιογραφικός Οργανισμός και το ομώνυμο Ίδρυμα. Υπήρξε πρωταγωνιστής στον χώρο του Τύπου, της έντυπης και ηλεκτρονικής ενημέρωσης. Πέρα, όμως από την ενημέρωσε υπηρέτησε τον πολιτισμό στην ευρύτερη έννοιά του. Κυρίως μέσα από τον Σύλλογο Φίλων της Μουσικής. Αλλά όχι μόνον. Προσωπικά είχα την ευκαιρία, ως υπουργός Πολιτισμού, να βιώσω τη θέρμη με την οποία αγκάλιαζε κάθε αξιόλογη πολιτιστική πρωτοβουλία. Το Ίδρυμα Λαμπράκη ανέπτυξε δραστηριότητες που αφορούν την Εκπαίδευση, την Τέχνη, το Περιβάλλον, τις νέες μορφές αγροτικής και τουριστικής επιχειρηματικότητας, την αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογικών εξελίξεων. Εκφράζω τη θλίψη μου για τον θάνατό του και συλλυπούμαι τους οικείους και τους συνεργάτες του».

«Προσωπικότητα με ισχυρές απόψεις και θέσεις»

Με τον καλό του φίλο Ζυλ Ντασσέν

Σε εκδήλωση για τον μεγάλο ζωγράφο Γιάννη Μόραλη

Παύλος Γερουλάνος

Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλος Γερουλάνος, μόλις πληροφορήθηκε τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Σήμερα αποχαιρετούμε έναν κορυφαίο εκπρόσωπο της δημόσιας ζωής της Ελλάδας, τον Χρήστο Λαμπράκη. Προσωπικότητα με ισχυρές απόψεις και θέσεις που επηρέασε το τοπίο της ενημέρωσης, της ψυχαγωγίας και του σύγχρονου πολιτισμού. Καθοριστική ήταν η συμβολή του τόσο στη δημιουργία όσο και στην ανάπτυξη του Μεγάρου Μουσικής. Το έργο του αυτό παραμένει κληρονομιά για όλους μας. Θα ήθελα να εκφράσω τα θερμά μου συλλυπητήρια προς την οικογένειά του».

«53 χρόνια στην πρώτη γραμμή»

Ευάγγελος Βενιζέλος

Στην προσφορά του Χρήστου Λαμπράκη αναφέρθηκε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος: «Ο θάνατος του Χρήστου Λαμπράκη σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής. Επί 53 χρόνια κυριάρχησε στα πολιτικο-εκδοτικά και τα πολιτιστικά πράγματα του τόπου μας. Ήταν ένας κυρίαρχος παράγοντας του δημοσίου βίου και πάντα ένας ευπατρίδης που προέτασσε το ενδιαφέρον του για το μέλλον του τόπου, για το μέλλον της δημοκρατικής παράταξης και βέβαια για την εθνική ανταγωνιστικότητα σε όλους τους τομείς, στη γνώση, στην επιστήμη, στην έρευνα, στον πολιτισμό. Όποιος τον συνάντησε γοητεύτηκε, όποιος συμφώνησε ή διαφώνησε μαζί του ήξερε πως έχει απέναντί του έναν άνθρωπο με προσωπικότητα, υπόσταση, με πάθος γι΄ αυτό που κάνει».

• «Μεγάλη πνευματική υποδομή»

«Υπήρξε ένας άνθρωπος πρωτοπόρος στον χώρο της δημοσιογραφίας αλλάζοντας πάρα πολλά πράγματα και στον χώρο των εκδόσεων, και βεβαίως ένας άνθρωπος με πολλή μεγάλη πνευματική υποδομή και βάση που είχε και πολύ πρακτικά αποτελέσματα στο ό,τι έγινε στη χώρα. Είναι σίγουρο ότι μια εποχή των ανθρώπων της γενιάς του που υπηρέτησαν από όλους τους χώρους με διαφορετικές αρχές, σε διαφορετικό εθνικό και διεθνές πλαίσιο, κλείνει σιγά σιγά. Ο ίδιος κατάφερε με πολύ μεγάλη ταχύτητα να μπει από γενιά σε γενιά και από εποχή σε εποχή ξεπερνώντας ακόμα και τους πιο νέους» σχολίασε από την πλευρά της η υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου.

Άννα Διαμαντοπούλου

• «Ξεπέρασε τα σύνορα»

Κατερίνα Μπατζελή

Στην ανακοίνωσή της η υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κατερίνα Μπατζελή τονίζει: «Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του Χρήστου Λαμπράκη, μίας εξέχουσας προσωπικότητας της πατρίδας μας. Η πολύχρονη και πολυδιάστατη δραστηριότητα του Χρήστου Λαμπράκη για περισσότερο από μισό αιώνα στον χώρο του Τύπου και του Πολιτισμού ξεπέρασε τα στενά σύνορα της χώρας, αναδεικνύοντάς τον στην πρωτοπορία της σκέψης και των ιδεών».

• «Ευπατρίδης Έλληνας»

Κώστας Γείτονας

Τη βαθιά του θλίψη για τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη εξέφρασε και ο βουλευτής Β΄ Αθηνών του ΠΑΣΟΚ και πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής Κώστας Γείτονας. «Θα μείνει ζωηρά στο μνήμη μας ως ο ευπατρίδης Έλληνας με πρωτοποριακό ρόλο στην ανάπτυξη των μέσων μαζικής ενημέρωσης και ως ο κατ΄ εξοχήν άνθρωπος του πολιτισμού, δημιουργός του σύγχρονου ναού της τέχνης, του Μεγάρου Μουσικής. Στους οικείους του θερμά συλλυπητήρια» αναφέρει στο μήνυμά του.

• «Με διορατικότητα»

Ντόρα Μπακογιάννη

Συλλυπητήρια τηλεγραφήματα απέστειλαν και βουλευτές της Ν.Δ. «Ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν μια διαπρεπής προσωπικότητα που με τη διορατικότητα και τη δημιουργικότητά του άνοιξε νέους δρόμους στον χώρο της έντυπης και ηλεκτρονικής ενημέρωσης, στον πολιτισμό, στα γράμματα. Άνθρωπος με ευρύτητα πνεύματος, υπήρξε πρωτοπόρος σε όλους τους τομείς που δραστηριοποιήθηκε. Αφήνει πίσω του σημαντικά έργα, όπως είναι το Μέγαρο Μουσικής, το Ίδρυμα Λαμπράκη και ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη. Εκφράζω στην οικογένειά του, στους φίλους και συνεργάτες του τα θερμά μου συλλυπητήρια για την απώλειά του» δήλωσε η Ντόρα Μπακογιάννη.

• «Τεράστια προσφορά»

Δημήτρης Αβραμόπουλος

Στο μήνυμά του ο Δημήτρης Αβραμόπουλος επισημαίνει: «Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε προσωπικότητα κύρους, διεθνούς αναγνώρισης, με τεράστια προσφορά στη δημόσια και πολιτιστική ζωή του τόπου. Άνθρωπος του πνεύματος, αφήνει πίσω του ζωντανή την παρακαταθήκη της συνεισφοράς του στη διαρκή προσπάθεια για ποιοτική αναβάθμιση στον χώρο των ΜΜΕ και του πολιτισμού. Η συμβολή του στον πολιτισμό και τη δημοσιογραφία θα κρατάει ζωντανή την ανάμνησή του. Εκφράζω τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου προς την οικογένεια, τους συνεργάτες και τους φίλους του στον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη και στο Ίδρυμα Λαμπράκη».

• «Οραματιστής»

Στο έργο του Χρήστου Λαμπράκη αναφέρθηκε και ο Άρης Σπηλιωτόπουλος, δηλώνοντας: «Προσωπικότητα με ευρυμάθεια και πολύτροπη δράση, ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε πρωταγωνιστής στον χώρο της Δημοσιογραφίας αλλά και ακούραστος εργάτης του πνεύματος. Ήταν ένας οραματιστής με διεθνή παρουσία, που υπηρέτησε με συνέπεια και αγωνιστικότητα την ελεύθερη σκέψη και τον πολιτισμό, αφήνοντας παρακαταθήκη στην Ελλάδα ένα ανεκτίμητο έργο που θα συνοδεύει τις επόμενες γενιές. Στους οικείους του εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια».

• «Συνέπεια, αρχές και αξίες»

Για την «προσωπική σφραγίδα στα εκδοτικά πράγματα της χώρας και ευρύτερα στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό» που άφησε ο κ. Λαμπράκης μίλησε ο Γιάννης Ανδριανός: «Υπηρέτησε με συνέπεια και επιμονή τις αρχές και τις αξίες που τον ενέπνεαν και συνέβαλε στην εμπέδωση της ελευθεροτυπίας. Στους δημοσιογράφους και τους λοιπούς εργαζόμενους του ΔΟΛ και των Μεγάρων Μουσικής, στα μέλη του Συλλόγου των Φίλων της Μουσικής, στους ανθρώπους του Ιδρύματος Λαμπράκη, στους οικείους του εκλιπόντος εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια».

«Δημιουργικό πνεύμα»

ΣΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια για την απώλεια του Χρήστου Λαμπράκη, υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για «μια προσωπικότητα που συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση του δημόσιου χώρου ως εκδότης και ως δημιουργικό πνεύμα στον σύγχρονο πολιτισμό μας. Εύχομαι στους συνεργάτες του να συνεχίσουν το έργο που μας αφήνει».

«Φωνή φρόνησης και ευθύνης»

ΔΗΛΩΣΗ για την απώλεια του προέδρου του Δ.Σ. του ΔΟΛ έκανε και ο επίτιμος πρόεδρος της Ν.Δ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. «Σε μια δύσκολη καμπή στην πορεία της χώρας ο θάνατος του Χρήστου Λαμπράκη αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό. Στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, στον πολιτισμό, στον ευρύτερο δημόσιο βίο. Έλειψε μια φωνή φρόνησης και ευθύνης. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια του και στους συνεργάτες του».

«Από τους πιο δημιουργικούς Έλληνες»

ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ ανακοίνωση εξέδωσε και ο Λεωνίδας Κύρκος. «Ένας από τους πιο δημιουργικούς Έλληνες έσβησε σήμερα, ύστερα από μακρόχρονη αρρώστια, ο Χρήστος, γιος του Δημήτρη Λαμπράκη. Συνέδεσε το όνομά του με τον Τύπο σαν δημιουργός του συγκροτήματος «ΒΗΜΑ»- «ΝΕΑ» και περιοδικών, ενώ ταυτόχρονα υπήρξε εμπνευστής του Μεγάρου της Μουσικής, που υπηρετεί την πολιτιστική ανάπτυξη στη χώρα μας και λαμπρύνει την Αθήνα. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους συνεργάτες του και την οικογένεια του».

«Ακάματος εργάτης του πολιτισμού»

Τα θερμά του συλλυπητήρια για τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη εξέφρασε και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος. «Ο εκλιπών υπήρξε ακάματος εργάτης του πολιτισμού, διανοητής και ανήρ ευπατρίδης, ο οποίος πολλά προσέφερε διά την πολιτισμικήν εξύψωσιν της ελληνικής κοινωνίας. Εύχομαι και προσεύχομαι ο Κύριος να αναπαύει την ψυχήν του εν χώρα ζώντων μετά δικαίων και αγίων, και στα ευαγή έργα πολιτισμού και προσφοράς να τύχει μιμητών» ανέφερε ο κ. Ιερώνυμος.

«Ικανότατος δημοσιογράφος, επιτυχημένος εκδότης»

ΔΗΛΩΣΗ για τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη έκανε και ο εκπρόσωπος της Ν.Δ. Πάνος Παναγιωτόπουλος:
«Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του τόπου μας στον χώρο των ΜΜΕ, συνδυάζοντας τις ιδιότητες του ικανότατου δημοσιογράφου και του επιτυχημένου εκδότη. Ταυτόχρονα, ανέπτυξε πολυσχιδή δραστηριότητα και σε άλλους τομείς, με προεξάρχουσα την καθοριστική συμβολή του σε θέματα Πολιτισμού και Τέχνης, μέσω του Μεγάρου Μουσικής, αλλά και στον χώρο των Επιστημών και της Εκπαίδευσης μέσω του Ιδρύματος Μελετών Λαμπράκη. Συμμερίζομαι τον βαθύτατο πόνο των οικείων του και των συνεργατών του και τους συλλυπούμαι ειλικρινώς».

Ο εκπρόσωπος του ΛΑΟΣ Κωστής Αϊβαλιώτης έκανε την εξής δήλωση: «Δύο μεγάλοι, ένας της Τέχνης και ένας του Τύπου, έφυγαν απ΄ τη ζωή. Ο καθένας με τη δουλειά του σφράγισε τον χώρο του. Η Τέχνη έχασε τον Μόραλη, έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες ζωγράφους, και ο Τύπος τον Χ. Λαμπράκη, έναν από τους δυναμικότερους εκδότες. Η επόμενη μέρα σίγουρα θα είναι διαφορετική χωρίς την παρουσία τους».

Τελείωσαν οι λιακάδες

• Του Κώστα Μητρόπουλου

ΜΕΤΑ την απώλεια του Χρήστου Λαμπράκη, πολλά πράγματα δεν θα είναι ίδια πια στον Τύπο και τον Πολιτισμό. Θα φανεί πολύ γρήγορα. Λίγοι άνθρωποι έχουν κάνει τόσα πολλά και χρήσιμα σ΄ αυτούς τους χώρους. Θα τον αναζητήσουμε πολλές φορές. Είμαι λυπημένος και βαθιά απαισιόδοξος. Είμαι σχεδόν βέβαιος πως τελείωσαν οι λιακάδες.

Ο καλλιτέχνης

• Του Γιώργου Βέλτσου

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ δεν μας στερεί απλώς από μία ζωή, μας στερεί και από ολόκληρο τον κόσμο που χωρίς αυτήν τη ζωή γίνεται πιο φτωχός. Όσοι δεν το κατάλαβαν έως τώρα, θα το νιώσουν από σήμερα που ο Χρήστος Λαμπράκης δεν είναι εδώ. Γιατί ο θάνατός του είναι οι θάνατοι του Χρήστου Λαμπράκη στον πληθυντικό αριθμό: ο εκδότης, ο δημοσιογράφος, ο άνθρωπος της μουσικής, ο καινοτόμος, ο διορατικός άνθρωπος. Προσωπικά δεν θα δίσταζα να τον ονομάσω: ο καλλιτέχνης. Κάποιος που έκανε έργο τέχνης τη ζωή του. Αυτός που ως αναγνώστης, θεατής ή ακροατής κατέχει, όπως θα έλεγε ο Βαλερύ, όλη την έμπνευση. Το όνομά του, εχθές, δεν δόθηκε στον θάνατο αλλά στην αθανασία του έργου που άφησε για όλους εμάς. Το Μέγαρο Μουσικής από αύριο θα συνδιαλέγεται με το έργο του Γιάννη Μόραλη λίγα μέτρα πιο κάτω στη βορινή πλευρά του Χίλτον και πάντα θα θροΐζουν στα πεζοδρόμια οι νεραντζιές. Τι σύμπτωση να φύγουν και οι δύο μαζί, είκοσι- είκοσι μία Δεκεμβρίου 2009.

«Κλείνει ένα κεφάλαιο της ζωής μου»

• Της Νόνικας Γαληνέα

«ΜΟΥ ΧΑΡΙΣΕ τόσες όμορφες στιγμές, ομόρφυνε τη ζωή μου. Μαζί του κλείνει και ένα δικό μου ουσιαστικό κεφάλαιο της ζωής μου, το δεύτερο, τουλάχιστον, ουσιαστικότερο. Κανέναν άνθρωπο από τους τόσο δικούς μου δεν θαύμασα και δεν εξετίμησα τόσο πολύ όσο εκείνον: για το μέγεθός του, την αξιοπρέπειά του, την απλότητά του- και δεν θέλω να μεταχειρισθώ τη λέξη σεμνότητα, γιατί ήταν απλότητα, για την ευγένεια της ψυχής του και για τους υπέροχους χαμηλούς του τόνους… Τον ευχαριστώ τόσο πολύ. «Γιατί δεν μπόρεσες να έρθεις στην πρεμιέρα μου»του είπα για την «Εκατομμυριούχο». «Θα είμαι εκεί στην τελευταία» μού είπε, αλλά δεν ήρθε. Όταν του είπα ότι η παράσταση ήταν sold out, έκανε σαν μωρό παιδί. Του έλεγες κάτι και νόμιζες ότι πήδαγε στο ταβάνι από τον ενθουσιασμό του. Είμαστε μαζί από έξι χρονών, συμμαθητές. Μεγαλώσαμε μαζί. Τόσα χρόνια μαζί…».

«Τεράστια προσωπικότητα

• Της Κάτιας Δανδουλάκη

«ΖΩΝΤΑΣ μαζί του οικογενειακά- μας είχε παντρέψει με τονΜάριο Πλωρίτη- ξέρω ότι ήταν άνθρωπος που δεν του άρεσαν τα λόγια, ούτε να λέγονται πολλά λόγια. Ήταν της πράξης… Και πρέπει να το σεβαστούμε αυτό. Ήταν μια τεράστια προσωπικότητα του πολιτισμού και της πολιτικής, του κοινωνικού προσώπου της Ελλάδας. Το έργο μιλάει από μόνο του. Όπως και η έλλειψή του θα μιλήσει από μόνη της. Όταν φεύγουν τόσο μεγάλοι, λέμε πολλές λέξεις.
Είμαι σίγουρη ότι όλα αυτά για τα οποία πάλεψε θα καρποφορήσουν- βλέπουμε πόσα έχουν ήδη ανθήσει. Και ξέρω ότι εκεί όπου είναι, η ζωή είναι καλύτερη από τη δική μας. Και θέλω να είναι η ψυχή του φωτερή, όπως πάντα της άξιζε… Είχα την τύχη να τον γνωρίσω ως άνθρωπο, να τον αγαπήσω και να μ΄ αγαπήσει. Θυμάμαι μόνο γέλια από τον Χρήστο και τίποτα το σοβαροφανές. Θυμάμαι που μας έλεγε πότε θα βρεθούμε για να γελάσουμε. Και τον θυμάμαι να μαγειρεύει στο σπίτι μακαρόνια…».

«Πρωταγωνιστής της δημόσιας ζωής»

ΣΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας τόνισε: «Ο Χρήστος Λαμπράκης, ο τελευταίος από τους παραδοσιακούς εκδότες, σφράγισε με την παρουσία του τον χώρο της δημοσιογραφίας και του πολιτισμού. Υπήρξε ένας από τους πρωταγωνιστές της δημόσιας ζωής της χώρας τα τελευταία 40 χρόνια. Στην οικογένεια, στους οικείους και τους συνεργάτες του, εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια για την απώλειά του».

«Οραματιστής της δημοσιογραφίας»

ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ εξέφρασε και ο δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης: «Ο ακάματος εργάτης της ελεύθερης γνώμης και του ελεύθερου λόγου, ο οραματιστής της δημοσιογραφίας αλλά και προστάτης των τεχνών δεν βρίσκεται πια μαζί μας. Η απώλεια του Χρήστου Λαμπράκη, των δημοκρατικών αγώνων, της έντυπης και ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας, του Ιδρύματος Λαμπράκη, του Μεγάρου Μουσικής, σηματοδοτεί ένα τέλος εποχής. Η παρακαταθήκη της δράσης του Χρήστου Λαμπράκη και η κληρονομιά της έγκυρης και έγκριτης ενημέρωσης που παρείχε, ας αποτελέσουν σχολή στον δημόσιο βίο της χώρας μας».

«Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στους δικούς του ανθρώπους. Η πολύχρονη και πολυσχιδής δραστηριότητα του Χρήστου Λαμπράκη για περισσότερο από μισόν αιώνα στο χώρο του Τύπου και του Πολιτισμού υπήρξε καθοριστική για την πορεία του τόπου. Ήταν μια προσωπικότητα υψηλού κύρους» επεσήμανε από την πλευρά του ο νομάρχης Αθηνών Γιάννης Σγουρός, ενώ ο νομάρχης Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Ψωμιάδης ανέφερε: «Εκφράζω τη θλίψη μου για τον χαμό του Χρήστου Λαμπράκη, ενός μεγάλου ευπατρίδη της δημοσιογραφίας, ενός πρωτεργάτη των γραμμάτων και των τεχνών. Ο Χρήστος Λαμπράκης, μέσω και του Ιδρύματος που φέρει το όνομά του, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην καλλιέργεια του ανεξάντλητου εθνικού κεφαλαίου που διαθέτει η χώρα μας, του πολιτισμού, θέτοντας στέρεες βάσεις στην ανάπτυξη και προαγωγή δράσεων που τιμούν την Ελλάδα παγκοσμίως. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του».

• Ο Δήμος Βάμου

Ψήφισμα για τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη εξέδωσε το Δημοτικό Συμβούλιο του Βάμου, από όπου καταγόταν ο εκλιπών. Συλληπητήριο τηλεγράφημα απέστειλε επίσης ο δήμαρχος Βάμου Λεωνίδας Λιμαντζάκης.

• Δημοσιογραφικές Ενώσεις

«Τη λύπη του για τον θάνατο του εκδότη Χρήστου Λαμπράκη» εξέφρασε το Διοικητικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ) και αποφάσισε να καταθέσει στη μνήμη του το ποσό των 300 ευρώ στον λογαριασμό αλληλοβοήθειας της ΕΣΗΕΑ.

«Ο κόσμος του Τύπου, των Γραμμάτων, των Τεχνών και του Πολιτισμού νιώθει φτωχότερος με την απουσία του Χρήστου Λαμπράκη. Ο τελευταίος των παραδοσιακών εκδοτών, που στο πρόσωπό του συνδύαζε τον εκδότη, τον δημοσιογράφο, τον λόγιο, και αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες παρουσίες στον τομέα της ενημέρωσης επί 50 και πλέον χρόνια, έχασε τη μάχη για τη ζωή» τονίζει σε ανακοίνωσή της η ΕΣΗΕΑ.

Μεγάλη απώλεια για τον χώρο της δημοσιογραφίας και του πολιτισμού χαρακτηρίζει τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη και η Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας- Θράκης: «Οι δραστηριότητές του σε όλους τους τομείς της ενημέρωσης από το 1970 και εξής προήγαγαν τη δημοσιογραφία και δημιούργησαν πεδία κατάθεσης και ελεύθερης διακίνησης ιδεών, σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις αποτέλεσαν κίνητρο για την περαιτέρω ανάπτυξη καινοτομιών στα ΜΜΕ. Αντιστοίχως η συμβολή του Χρήστου Λαμπράκη στον χώρο του πολιτισμού, με κορυφαίο δείγμα της το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, καθιστά εξαιρετικά δυσαναπλήρωτο το κενό του».
Θερμά συλλυπητήρια εξέφρασε και η ΠΟΣΠΕΡΤ που αποφάσισε να παραστούν εκπρόσωποί της στην κηδεία του Χρήστου Λαμπράκη.

• Ίδρυμα Μελετών

Στην προσφορά του Χρήστου Λαμπράκη αναφέρθηκε και ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Μελετών Λαμπράκη Αδαμάντιος Πεπελάσης: «Ο Λαμπράκης πράγματι, από τότε που τον θυμάμαι, ανάλωνε τη ζωή του σε μια διαρκή αναζήτηση για δημόσια προσφορά για τον τόπο αυτό» σημείωσε στον Φλας. «Καταλάβαινε ότι εάν οι νέες γενιές δεν αλλάξουν, δεν εκσυγχρονίσουν τη νοοτροπία των παλαιότερων και εάν δεν καταλάβουν τι γίνεται στον κόσμο ολόκληρο, πώς θα προχωρούσε η Ελλάδα προς τα μπρος; Ο Λαμπράκης βασανιζότανε από αυτή την ιδέα της προσφοράς για τον πραγματικό εκσυγχρονισμό της κοινωνίας και του τόπου μας».

• Η Εταιρεία Φίλων Λυρικής

Τη βαθύτητα θλίψη του εξέφρασε και το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας των Φίλων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. «Η προσφορά του στον πολιτισμό μας και ιδιαίτερα στη μουσική ζωή του τόπου μας υπήρξε ανυπολόγιστη και καθοριστική. Η καλλιέργειά του, η αρχοντιά του και το πάθος του για τη μουσική χαρακτήρισαν την πορεία του και την προσφορά του. Ο Χρήστος Λαμπράκης θα ζει μέσα από το πολύτιμο έργο του, το Μέγαρο και τη Μουσική Βιβλιοθήκη, τις Υποτροφίες Μαρία Κάλλας και τόσα ακόμα, αλλά το κενό που αφήνει είναι πραγματικά δυσαναπλήρωτο. Στους συγγενείς και τους συνεργάτες του εκφράζουμε την ολόψυχη συμπαράστασή μας στη θλίψη τους».

• «Υπηρετώντας τη Δημοκρατία και την Αλήθεια»

ΜΕ ΘΛΙΨΗ ανακοίνωσε χθες το πρωί το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο την είδηση για τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη: «Ο Χρήστος Λαμπράκης εισήχθη στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο στις 24 Νοεμβρίου 2009 λόγω βαρυτάτης καρδιακής ανεπάρκειας τελικού σταδίου και συνυπαρχόντων πολυσυστηματικών προβλημάτων.
Υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση τοποθέτησης συσκευής υποστήριξης αριστερής κοιλίας της καρδιάς στις 30 Νοεμβρίου 2009. Έκτοτε νοσηλευόταν στην Καρδιοχειρουργική Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και κατέληξε λόγω προϊούσης πολυοργανικής ανεπάρκειας».

Λίγο μετά την είδηση αυτή, σε γραπτή του δήλωση, ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη «με άφατη θλίψη ανακοινώνει τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη, προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του. Ο εκλιπών υπήρξε συνεχιστής αλλά και ανανεωτής της πρωτοποριακής δημιουργίας του πατέρα του Δημήτρη στον χώρο της έντυπης, αντικειμενικής εκδοτικής ενημέρωσης, που άρχισε το 1922 και συνεχίζεται αδιάλειπτα ώς τις ημέρες μας, πάντοτε υπηρετώντας τη Δημοκρατία, την αλήθεια και την πρόοδο στην Ελλάδα».

• ΤΑ ΝΕΑ, Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2009