Το χθες και το σήμερα της Αντας Παπανδρέου

▅ Το πορτρέτο της αεροναυπηγού από την Πάτρα που βρίσκεται στο πλευρό του Πρωθυπουργού

Πρωί Κυριακής, εκεί γύρω στις 8.30, και το προάστιο της Νέας Ερυθραίας βρίσκεται σε ρυθμούς ανάπαυσης ανακτώντας δυνάμεις έπειτα απ΄ ό,τι έγινε το Σάββατο. Στο εστιατόριο-αρτοποιείο «Εric Κayser» ελάχιστα τραπέζια έχουν κόσμο.

Σε ένα από αυτά η σύζυγος του Γιώργου Παπανδρέου Αντα πίνει τον καφέ της δοκιμάζοντας ποικιλίες γαλλικών κρουασάν. Η εικόνα είναι οικεία στους λίγους θαμώνες του χώρου που δεν διαταράσσουν τις προσωπικές της στιγμές. Διαισθάνονται ότι η Αντα Παπανδρέου θέλει να ζήσει τη μικρή κυριακάτικη απόλαυση, όπως ο καθένας από αυτούς.

Στην παρέα της συνήθως είναι είτε η μητέρα της Θεανώ- όποτε έρχεται στην Αθήνα από την Πάτραείτε η αδελφή της Μπέτυ είτε οι στενές της φίλες και παλιές της συμμαθήτριες από το Αρσάκειο Πατρών. Η σύζυγος του Γιώργου Παπανδρέου διατηρεί τις παλιές της φιλίες και περνά από κόσκινο κάθε καινούργια γνωριμία, επιφυλακτική αλλά και προσιτή εκεί που εκτιμά ότι πρέπει να είναι.

Οι δημοσιογράφοι που συνόδευαν τον Γ. Παπανδρέου στις αποστολές του εκτός Ελλάδας όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών αναφέρουν ότι η Αντα Παπανδρέου κατά τη διάρκεια των αεροπορικών ταξιδιών εντασσόταν αρκετές φορές στην παρέα τους. «Ηταν ζεστή, φιλική και ανθρώπινη» θυμούνται. Ανοιχτή σε συζητήσεις- όχι όμως για πολιτικά θέματα-, η Αντα Παπανδρέου είχε πάντα κάτι να πει, «συνήθως εναλλακτικής άποψης» όσον αφορά τις θεατρικές και κινηματογραφικές προτιμήσεις της, τα βιβλία, τη γεύση και τα ψώνια. «Δεν ήταν σαν τη Νατάσα που ο Καραμανλής φρόντιζε να την κρατά πάντα σε απόσταση από τους δημοσιογράφους...».

Αντισυμβατική, διακριτική και πάντα με συγκεκριμένες θέσεις. Η Αντα Παπανδρέου δεν είναι μια συνηθισμένη σύζυγος πρωτοκλασάτου πολιτικού. Ψωνίζει από το Ζara Κηφισιάς αλλά και τον Αrmani- με την αντιπρόσωπο του οίκου στην Ελλάδα μάλιστα συνδεόταν παλαιότερα με φιλία.

Δεν έχει εμφανιστεί παρά μόνο ελάχιστες φορές στο κατάστημα της οδού Αργυροπούλου που εισάγει πανάκριβους οίκους υψηλής ραπτικής, δημοφιλέστατο στις κυρίες των βορείων προαστίων. Από εκεί έχει αγοράσει λίγα κομμάτια και μάλιστα από τις φθηνότερες συλλογές του.

Ποτέ δεν έχει κάνει επίσημη εμφάνιση κρατώντας κάποια ακριβή

Με τον κ. Γ. Παπανδρέου. Συναντήθηκαν το 1985 σε κομματική συνεστίαση στο Ρίο και παντρεύτηκαν τέσσερα χρόνια μετά στο Καλέντζι Αχαΐας

τσάντα που να «βγάζει μάτι». Και σε δημόσια εμφάνισή της στην εφετινή Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης εντυπωσίασε: «Μα να μη φορά ούτε ένα κόσμημα;» αναρωτήθηκαν όσοι την είδαν. Ισως τυχαία, ίσως και όχι. Αν κάτι πάντως αποφεύγει η Αντα Παπανδρέου είναι η κραυγαλέα αισθητική σε όλες τις εκφάνσεις της. Παρ΄ ότι της αρέσει να μαγειρεύει και να αναλαμβάνει ενεργό ρόλο οικοδέσποινας στα δείπνα του ζεύγους στο σπίτι τους στο Καστρί, η Αντα Παπανδρέου ως ψαροφάγος αγαπά το «Καστελόριζο» στη Νέα Κηφισιά αλλά και την ιταλική κουζίνα του «La Strada» στο Νέο Ψυχικό. Προτιμά τις «off Βroadway» θεατρικές παραστάσεις, έχει αδυναμία στη γαλλική λογοτεχνία, την οποία μάλιστα έχει σπουδάσει, ακούει τζαζ, Ελένη Τσαλιγοπούλου και Χαρούλα Αλεξίου.

«... Θα πει πως είναι το τιμόνι και τα φρένα μας γερά/ θα πει πως έχω αγαπηθεί κι απ΄ τον Θεό/ θα πει χαλάλι στον χαμό και πες το ακόμα μια φορά/ να ΄μαι καλά, να ΄σαι καλά, να σ΄ αγαπώ...».

Είναι οι στίχοι ενός από τα αγαπημένα της τραγούδια διά στόματος Χ. Αλεξίου. Ισως καθρεφτίζει σε έναν βαθμό τη σχέση της με τον Γιώργο Παπανδρέου.

Η τυχαία συνάντηση το ΄60, η διαγραφή από την ΠΑΣΠ και ο γάμος

Με την ηθοποιό Νόνικα Γαληνέα (δεξιά) το 2005. Κάτω, με τον σύζυγό της και τον συνθέτη Σταύρο Ξαρχάκο

Ημοίρα είχε κλείσει από νωρίς το μάτι στον Γιώργο Παπανδρέου και στην Αντα Παπαπάνου, κόρη του Πάνου Παπαπάνου, δικηγόρου γνωστού για τις δημοκρατικές πεποιθήσεις του στην κοινωνία των Πατρών. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄60, περίπου 20 χρόνια προτού συναντηθούν για να ανακαλύψουν ότι τους ενώνουν πολλά (οι πολιτικές τοποθετήσεις, η εμπειρία τους στο εξωτερικό, το ενδιαφέρον τους για τις σύγχρονες τεχνολογίες, η καταγωγή και ένα χαμηλών τόνων προφίλ), η 10χρονη Αντα και ο λίγο μεγαλύτερός της Γιώργος Παπανδρέου είχαν βρεθεί στην Αχαΐα την οποία ο Ανδρέας Παπανδρέου επισκέφθηκε οικογενειακώς επιστρέφοντας από τις ΗΠΑ.

Τότε της είχαν κάνει περισσότερο εντύπωση η Σοφία και ο Αντρίκος γιατί ήταν κατάξανθοι. Η φωτογραφία όμως αυτής της συνάντησης υπάρχει ακόμη ως πειστήριο των συμπτώσεων της ζωής. Η οποία για τις επόμενες δύο δεκαετίες κύλησε χωριστά για τον γιο του ιδρυτή του ΠαΣοΚ και για τη μικρή αρσακειάδα των Πατρών.

Λέγεται ότι ύστερα από δική της επιθυμία πέρασε τα γυμνασιακά της χρόνια σε δημόσιο σχολείο στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου. Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή. Η Αντα Παπαπάνου περνάει στο Πολυτεχνείο και δραστηριοποιείται στη Νεολαία ΠαΣοΚ, από όπου όμως διαγράφεται. Ωστόσο συνεχίζει να συνδικαλίζεται ως μαχητική φοιτήτρια που ζει στους παλμούς μιας δεκαετίας γεμάτης αμφισβήτηση όπως αυτή του 1970.

Από τότε ξεκινά ο στενός φιλικός σύνδεσμος με τον τότε συμφοιτητή της και μετέπειτα δημοσιογράφο Γιάννη Διακογιάννη. Ο Διακογιάννης, ο οποίος έφυγε νωρίς από τη ζωή το 2006, υπήρξε από τους ελάχιστους ανθρώπους από τον χώρο του Τύπου που έχει εμπιστευθεί η Αντα Παπανδρέου, δεδομένου ότι πάντα τηρούσε επιφυλακτική στάση ως προς τα ΜΜΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ως σήμερα έχει δώσει ελάχιστες συνεντεύξεις και σε επιλεγμένα πρόσωπα.

Αποφοιτώντας από το Πολυτεχνείο η νεαρή Αντα Παπαπάνου αναχωρεί για την Οτάβα του Καναδά, όπου κάνει το μεταπτυχιακό της, για να πάρει μάστερ Αεροναυπηγικής στον Τομέα Αντοχής Υλικών. Σε κάποιο από τα ταξίδια της στην Ελλάδα το 1985 δέχεται τηλεφώνημα από την οικογενειακή φίλη Κούλα Αγγελοπούλου προκειμένου να παραστεί σε πολιτική συγκέντρωση με τιμώ μενο πρόσωπο τον Γιώργο Παπανδρέου.

Στην έξοδο του Αττικού Νοσοκομείου με τον σύζυγό της τον Φεβρουάριο του 2007

«Ημουν αρνητικά προκατειλημμένη» είχε πει η ίδια σε κοινή της συνέντευξη με τον Γιώργο Παπανδρέου που έδωσαν τον Μάρτιο του 2000 στον «Ταχυδρόμο». Ισως διότι η ιστορία της διαγραφής να μην είχε ξεχαστεί ακόμη. Γρήγορα ωστόσο διαφορετικά αισθήματα διαδέχονται τις επιφυλάξεις της πρώτης στιγμής. Η αμοιβαία έλξη επισφραγίζεται το ίδιο βράδυ στην κομματική συνεστίαση στο κέντρο του Μαλαρέτου στο Ρίο, όπου ο Γιώργος Παπανδρέου έχει επιμείνει να προσκαλεστεί η Αντα. Το 1989 το ζευγάρι παντρεύεται στο Καλέντζι Αχαΐας, με παραδοσιακό γλέντι όπου σερβιρίστηκε γίδα βραστή.

Το 2004, όταν ο Γιώργος Παπανδρέου αναλαμβάνει αρχηγός του ΠαΣοΚ, η Αντα Παπανδρέου εγκαταλείπει κάθε επαγγελματική ενασχόληση με το αντικείμενο των σπουδών της. Για εκείνη η νέα αποστολή της είναι πιο ιερή. Αφοσιώνεται στην οικογένειά της και παρακολουθεί προσεκτικά αλλά από απόσταση την πορεία του συζύγου της. Τη μόνη πολυτέλεια που θα επιτρέψει πλέον στον εαυτό της κατά τη διάρκεια του έγγαμου βίου της είναι ένα δεύτερο μεταπτυχιακό, στη γαλλική λογοτεχνία. Λέγεται ότι στη δοκιμασμένη σχέση του Γιώργου και της Αντας Παπανδρέου εκείνη έχει τον ρόλο της «ήρεμης δύναμης». Οι άνθρωποι του στενού τους περιβάλλοντος επιμένουν: «Μόνο η Αντα μπορεί να λειτουργήσει εκτονωτικά στις αγωνίες του...».

Διακοπές στην Πάρο το 1990, κρατώντας αγκαλιά τη μικρή Μαργαρίτα-Ελένη. Ο κ. Γ. Παπανδρέου με τον γιο του Αντρίκο και πίσω του ο αδελφός του Νίκος

OΓιώργος και η Αντα Παπανδρέου αποτελούν μια καλή ομάδα. Εκείνη συμμετέχει στους προεκλογικούς αγώνες του και κυκλοφορεί με φωτοτυπίες των λόγων του ανά χείρας. Εκείνος δύσκολα την αποχωρίζεται. Πρωτοκλασάτο στέλεχος του ΠαΣοΚ (με δύο διαζύγια στο ενεργητικό του) εξέφραζε

Ταΐζοντας τη μικρή Μαργαρίτα-Ελένη με το μπιμπερό

την έκπληξή του πρόπερσι το καλοκαίρι στην Πάρο επειδή ο Γιώργος Παπανδρέου «έκανε διακοπές συνεχώς δίπλα στη σύζυγό του...».

Πότε αναγκάζεται (εκ των πραγμάτων) να την αφήσει κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών τους αποδράσεων; Οταν ασχολείται με περισσότερο εξτρίμ- για τα δικά της γούστα- σπορ, αν και η ίδια δεν αποφεύγει την άθληση: πέρυσι το καλοκαίρι «χανόταν» με το κανό της στη θάλασσα κατά τη διάρκεια των διακοπών τους.

Και μπορεί τον τελευταίο χρόνο να έκανε πολλές φορές τη διαδρομή Αθήνα- Λονδίνο για να συναντήσει την κόρη τους, τη 19χρονη Μαργαρίτα-Ελενα, που σπουδάζει Βιολογία σε Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (ο Γιώργος Παπανδρέου έχει ένα ακόμη παιδί, τον 27χρονο Αντρίκο, από τον πρώτο του γάμο με την κυπριακής καταγωγής Εύα Ζησιμίδου), η Αντα Παπανδρέου όμως πάντα διαθέτει χρόνο και για επισκέψεις στα θεωρεία της Βουλής, όταν ο σύζυγός της πρόκειται να απευθύνει κάποια σημαντική ομιλία.

«Δεν τα είπε πολύ καλά;» είχε ρωτήσει κάποτε κοινοβουλευτικό δημοσιογράφο μόλις ο Γιώργος Παπανδρέου κατέβηκε από το βήμα. Ηταν μια σπάνια έκρηξη αυθόρμητου ενθουσιασμού της.

• ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2009